Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2017 r., sygn. akt III CZ 59/16

12.07.2017 · Adwokat Marcin Radel

W omawianej sprawie Sąd Rejonowy postanowieniem wstępnym oddalił wniosek o stwierdzenia nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie rozpoznawany w postępowaniu o dział spadku.

Apelacja uczestników postępowania od powyższego postanowienia wstępnego została oddalona przez Sąd Okręgowy. Jedna z uczestniczek postępowania wniosła od tego orzeczenia skargę kasacyjną, określając wartość przedmiotu zaskarżenia na 50.000 zł. Skarga kasacyjna została odrzucona przez Sąd Okręgowy z powodu zbyt niskiej niska wartość przedmiotu zaskarżenia.

Postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej zostało zaskarżone przez uczestniczkę postępowania. Sąd Najwyższy oddalił wniesione zażalenie przychylając się do stanowiska Sądu Okręgowego.

Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, iż w sprawach o zniesienie współwłasności albo o dział spadku znajduje zastosowanie art. 5191 § 4 pkt 4 k.p.c., zgodnie z którym możliwość wniesienia skargi kasacyjnej zależy od tego czy wartość przedmiotu zaskarżenia jest nie niższa niż 150.000 zł. Wymóg dotyczący wartości przedmiotu zaskarżenia określony w tym przepisie należy zdaniem Sądu Najwyższego rozciągnąć także na te kategorie spraw, które rozpoznawane są w ramach postępowań o zniesienie współwłasności albo dział spadku na podstawie art. 618 § 1 k.p.c., czyli m.in. sprawy o zasiedzenie.

Jeśli zatem w sprawie sądowej o zasiedzenie uprawnienie do wniesienia skargi kasacyjnej nie zależy od wartości przedmiotu zaskarżenia, to w sprawie o dział spadku, w której sąd rozpoznaje spór o zasiedzenie, uprawnienie to już od wartości przedmiotu zaskarżenia zależy.

W ocenie Sądu Najwyższego powyższa dychotomia nie narusza konstytucyjnie zagwarantowanego prawa do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji) oraz zasady równości wobec prawa (art. 32 ust. 1 Konstytucji). Po pierwsze, prawo do sądu nie obejmuje gwarancji nieograniczonego dostępu do skargi kasacyjnej. Po drugie równość wobec prawa nie zostaje naruszona albowiem sytuacja, w której spory o własność są załatwiane w odrębnych postępowaniach jest odmienna od tej, w której zostają one włączone w postępowanie o zniesienie współwłasności lub o dział spadku w celu zapewnienia całościowego rozstrzygnięcia o wzajemnych prawach i obowiązkach współwłaścicieli lub współspadkobierców.